ตัวอย่างรูปแบบเลขที่อย./ เลขทะเบียนอย.

สรุปเนื้อหาสำคัญ

อย. คืออะไร

อย. ย่อมาจาก “สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา” (Food and Drug Administration) เป็นหน่วยงานของรัฐบาลไทย ที่ดูแลและควบคุมการผลิต การตลาด และการจัดจำหน่ายผลิตภัณฑ์อาหาร ยา อุปกรณ์ทางการแพทย์ เครื่องสำอาง และอื่น ๆ มีบทบาทสำคัญในการปกป้อง คุ้มครองสุขภาพ และความปลอดภัยของผู้บริโภคจากผลิตภัณฑ์ที่ไม่ปลอดภัยและไม่มีประสิทธิภาพ

เลขสารบบอาหาร คืออะไร?

เลขสารบบอาหาร คือ เลข 13 หลักและเครื่องหมายในกรอบ อย. ที่ช่วยในการระบุข้อมูลของผลิตภัณฑ์และสถานที่ผลิต ซึ่งเป็นรหัสเฉพาะที่สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยากำหนดให้กับผลิตภัณฑ์แต่ละชิ้น เพื่อใช้ในการรับรองว่าผลิตภัณฑ์นั้น ๆ ได้รับอนุญาตให้ขึ้นทะเบียนตํารับอาหารอย่างถูกต้องตามที่กฎหมายกำหนด

ตำแหน่งเลขสารบบอาหาร

1. รหัสตัวเลขลำดับที่ 1 – 2 : แทนตัวอักษรย่อของจังหวัดที่ตั้งสถานประกอบการ

2. รหัสตัวเลขลำดับที่ 3 : แทนสถานะของสถานประกอบการ และหน่วยงานที่อนุญาต ซึ่งแต่ละหมายเลขจะมีความหมาย ดังนี้
2.1 หมายเลข 1 หมายถึง สถานที่ผลิตอาหารที่สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาเป็นผู้อนุญาต
2.2 หมายเลข 2 หมายถึง สถานที่ผลิตอาหารที่จังหวัดเป็นผู้อนุญาต
2.3 หมายเลข 3 หมายถึง สถานที่นำเข้าอาหารที่สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาเป็นผู้อนุญาต
2.4 หมายเลข 4 หมายถึง สถานที่นำเข้าอาหารที่จังหวัดเป็นผู้อนุญาต

3. รหัสตัวเลขลำดับที่ 4 – 6 : แทนเลขสถานที่ผลิตอาหาร หรือเลขสถานที่นำเข้าอาหารที่ได้รับใบอนุญาต

4. รหัสตัวเลขลำดับที่ 7 – 8 : แทนเลขท้ายของปี พ.ศ. ที่อนุญาตของสถานประกอบการ

5. รหัสตัวเลขลำดับที่ 9 : แทนหน่วยงานที่ออกเลขสารบบอาหารให้แก่ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับอนุญาตผลิตหรือนำเข้า

6. รหัสตัวเลขลำดับที่ 10 – 13 : แทนลำดับที่ของอาหารที่ผลิต หรือนำเข้าของสถานที่แต่ละแห่ง แยกตามหน่วยงานที่เป็นผู้อนุญาต

ประโยชน์ของการจดทะเบียน อย.

ประโยชน์ต่อผู้ประกอบการ/ผู้ผลิต/ผู้นำเข้า:

สร้างความน่าเชื่อถือและความมั่นใจ:
- ต่อผู้บริโภค: การมีเลข อย. บนผลิตภัณฑ์แสดงว่าสินค้าได้ผ่านการตรวจสอบและรับรองมาตรฐานจากหน่วยงานภาครัฐ ทำให้ผู้บริโภคมั่นใจในความปลอดภัยและคุณภาพของสินค้ามากขึ้น ส่งผลต่อการตัดสินใจซื้อ
- ต่อคู่ค้า/ช่องทางการจัดจำหน่าย: ห้างสรรพสินค้า ร้านค้าปลีก หรือแพลตฟอร์มออนไลน์ชั้นนำ มักกำหนดให้สินค้าที่จำหน่ายต้องมีเลข อย. การมี อย. ช่วยให้เข้าถึงช่องทางการตลาดที่กว้างขวางขึ้น
ปฏิบัติตามกฎหมาย:
- หลีกเลี่ยงบทลงโทษ: สินค้าหลายประเภท เช่น อาหาร ยา เครื่องสำอาง เครื่องมือแพทย์ วัตถุอันตราย ถูกกฎหมายบังคับให้ต้องมีเลข อย. หรือใบอนุญาต หากไม่มีจะถือว่าผิดกฎหมาย มีโทษทั้งจำและปรับ และอาจถูกสั่งห้ามจำหน่ายหรือยึดสินค้าได้
- การดำเนินธุรกิจที่ถูกต้อง: การจดทะเบียน อย. แสดงถึงความรับผิดชอบและความมุ่งมั่นในการดำเนินธุรกิจอย่างโปร่งใสและถูกต้องตามกฎหมาย
การควบคุมคุณภาพและมาตรฐาน:
- กระบวนการตรวจสอบ: การขอ อย. ทำให้ผู้ประกอบการต้องจัดทำเอกสารและปรับปรุงกระบวนการผลิต/นำเข้าให้เป็นไปตามมาตรฐานที่ อย. กำหนด ซึ่งส่งผลให้การควบคุมคุณภาพภายในดีขึ้น
- สร้างระบบที่ดี: เป็นการจัดระเบียบและสร้างระบบการจัดการที่ดี ตั้งแต่การเลือกวัตถุดิบ กระบวนการผลิต การบรรจุ ไปจนถึงการเก็บรักษา
เพิ่มโอกาสในการขยายตลาด:
- ส่งออก: สินค้าที่มี อย. ในประเทศ มักจะเป็นพื้นฐานที่ดีในการขอใบรับรองหรือเอกสารที่จำเป็นสำหรับการส่งออกไปยังต่างประเทศ เนื่องจากแสดงให้เห็นถึงมาตรฐานการผลิตและความปลอดภัย
- การแข่งขัน: ทำให้สามารถแข่งขันกับคู่แข่งในตลาดได้อย่างสมศักดิ์ศรี

ประโยชน์ต่อผู้บริโภค:

ความปลอดภัยและคุณภาพ:
- สินค้าปลอดภัย: ผู้บริโภคมั่นใจได้ว่าผลิตภัณฑ์ที่ได้รับประทาน ใช้ หรือสัมผัส ได้ผ่านการตรวจสอบด้านความปลอดภัยจาก อย. แล้ว เช่น ไม่มีสารปนเปื้อนอันตราย ไม่ใช้สารต้องห้าม
- ได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง: การมีเลข อย. บังคับให้ผู้ประกอบการต้องแสดงข้อมูลสำคัญบนฉลาก เช่น ส่วนประกอบ วันหมดอายุ วิธีใช้ คำเตือน ซึ่งช่วยให้ผู้บริโภคตัดสินใจเลือกซื้อได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย

การคุ้มครองสิทธิ:
- ช่องทางการตรวจสอบ: ผู้บริโภคสามารถนำเลข อย. ไปตรวจสอบสถานะหรือข้อมูลผลิตภัณฑ์ในฐานข้อมูลของ อย. ได้ เพื่อยืนยันว่าเป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้รับอนุญาตจริง
- การร้องเรียน: หากพบสินค้าที่ไม่มีคุณภาพ หรือได้รับอันตรายจากสินค้า ผู้บริโภคสามารถร้องเรียนกับ อย. ได้ ซึ่งจะมีกระบวนการตรวจสอบและดำเนินการตามกฎหมาย

ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ที่มีเลข อย.

รูปสินค้าต้องมีฉลากสินค้าที่มีเลขทะเบียน อย.ชัดเจน

เลข อย.แบ่งตามหมวดประเภทสินค้า

เลข อย. หรือเลขสารบบอาหาร/เลขทะเบียนผลิตภัณฑ์ของ อย. นั้น แบ่งตามประเภทผลิตภัณฑ์ ที่แตกต่างกันครับ โดยแต่ละประเภทจะมีรูปแบบและระบบการกำกับดูแลเฉพาะตัว เลขเหล่านี้จะบอกได้ว่าผลิตภัณฑ์นั้นอยู่ภายใต้การควบคุมของ อย. ในหมวดใด และผ่านการอนุมัติสำหรับวัตถุประสงค์ใด

นี่คือประเภทหลักๆ ของผลิตภัณฑ์ที่ต้องมีเลข อย. หรือเลขทะเบียน/จดแจ้ง พร้อมตัวอย่างรูปแบบ:

ผลิตภัณฑ์อาหาร
- ชื่อเรียกเลข: เลขสารบบอาหาร หรือ เลข อย.
- รูปแบบ: มักมี 13 หลัก โดยแบ่งเป็น X-X-XXXXX-X-XXXX
  - X แรก (1 หลัก): เลขจังหวัดที่ตั้งสถานที่ผลิต/แบ่งบรรจุ หรือ เลขภาคสำหรับผู้นำเข้า (เช่น 10 สำหรับกรุงเทพฯ, 11 สำหรับนนทบุรี, 20 สำหรับชลบุรี)
  - X สอง (1 หลัก): เลขแสดงสถานะของสถานที่ผลิต (เช่น 1 = สถานที่ผลิต/นำเข้า, 2 = สถานที่แบ่งบรรจุ)
  - XXXXX (5 หลัก): เลขลำดับสถานที่
  - X สี่ (1 หลัก): เลขแสดงชนิดของผลิตภัณฑ์ (เช่น 1 = อาหารควบคุมเฉพาะ, 2 = อาหารกำหนดคุณภาพหรือมาตรฐาน, 3 = อาหารที่ต้องมีฉลาก)
  - XXXX (4 หลัก): เลขลำดับผลิตภัณฑ์ที่ อย. ออกให้
- ตัวอย่าง: 10-1-00000-1-0001
ผลิตภัณฑ์ยา
- ชื่อเรียกเลข: เลขทะเบียนตำรับยา
- รูปแบบ:
  - ยาแผนปัจจุบัน: มักใช้รหัสและตัวเลข เช่น 1A/xx, 2A/xx, 1B/xx, 2B/xx หรือ Axx/xx, Bxx/xx (โดย xx คือปี พ.ศ. ที่จดทะเบียนสองหลักสุดท้าย)
  - ยาแผนโบราณ/สมุนไพร: มักใช้รหัสและตัวเลข เช่น G xx/xx, H xx/xx (โดย G สำหรับยาแผนโบราณทั่วไป, H สำหรับยาแผนโบราณที่มีส่วนผสมเฉพาะ)
- ตัวอย่าง: 1A 123/2560, G 456/2565
ผลิตภัณฑ์สมุนไพร
- ชื่อเรียกเลข: เลขทะเบียนตำรับยาแผนโบราณ หรือ เลขที่จดแจ้งผลิตภัณฑ์สมุนไพร
- รูปแบบ:
  - คล้ายกับยาแผนโบราณ: G xx/xx (ปี), H xx/xx (ปี)
  - สำหรับผลิตภัณฑ์สมุนไพรบางชนิดที่ยกเว้นการจดทะเบียนตำรับ อาจมีรูปแบบเป็นเลข 9 หลัก
- ตัวอย่าง: G 123/65 (ผลิตภัณฑ์สมุนไพรทั่วไป), H 78/64 (ยาแผนโบราณ)
ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง
- ชื่อเรียกเลข: เลขที่ใบรับจดแจ้งเครื่องสำอาง
- รูปแบบ: มักมี 10 หรือ 12 หลัก โดยแบ่งเป็น X-X-XXXX-X-XXXX หรือ X-X-XXXXXXX
  - X แรก (10): เป็นเลขภาค (สำหรับเครื่องสำอางไทย)
  - X สอง (1): เป็นเลขปี พ.ศ. ที่จดแจ้ง (หลักสุดท้าย)
  - ส่วนที่เหลือ: เป็นเลขรันตามลำดับที่จดแจ้ง
- ตัวอย่าง: 10-1-6500001234
ผลิตภัณฑ์เครื่องมือแพทย์
- ชื่อเรียกเลข: เลขที่ใบอนุญาตผลิต/นำเข้า/ขาย, ใบรับแจ้งรายการละเอียด, หรือ ใบรับรองการประเมินเทคโนโลยี
- รูปแบบ: มีหลายรูปแบบขึ้นอยู่กับประเภทการกำกับดูแล
  - น. X/XXXX: เลขที่ใบอนุญาตนำเข้า
  - ผ. X/XXXX: เลขที่ใบอนุญาตผลิต
  - จน. X/XXXX: เลขที่ใบรับแจ้งรายการละเอียด
  - ฆพ. XX/XXXX: เลขที่ใบรับแจ้งโฆษณา (สำหรับเครื่องมือแพทย์ที่ต้องขออนุญาตโฆษณา)
  - สผ. X/XXXX: เลขที่ใบอนุญาตสถานประกอบการผลิต
  - อย. XX (จังหวัด) XX (ปี) XXXX (เลขที่): สำหรับใบรับรองบางประเภท
- ตัวอย่าง: น. 1/2560, จน. 13/2562, ฆพ. 123/2565
ผลิตภัณฑ์วัตถุอันตราย
- ชื่อเรียกเลข: เลขทะเบียนวัตถุอันตราย
- รูปแบบ: มักใช้รหัสและตัวเลข เช่น วอส. xx/xx, สส. xx/xx, สป. xx/xx (ขึ้นอยู่กับประเภทและหน่วยงานที่ออก)
- ตัวอย่าง: วอส. 123/2560 (สำหรับผลิตภัณฑ์ในบ้านเรือน)

การแบ่งประเภทเลข อย. นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ง่ายต่อการตรวจสอบและควบคุมคุณภาพ รวมถึงความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์แต่ละชนิดที่อยู่ภายใต้การดูแลของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา

หากพบข้อสงสัย และมีคำถามสอบถามเพิ่มเติมสามารถติดต่อ Partner Service ได้ที่
Email: [email protected] , LINE: @nocnocseller หรือ โทร 02-029-9845